parathormon yüksekliği neden olur ne demek?

Parathormon yüksekliği (hiperparatiroidizm), paratiroid bezlerinin aşırı aktif çalışması sonucu kanda normalden fazla parathormon (PTH) bulunması durumudur. Bu durum, kalsiyum seviyelerinin yükselmesine (hiperkalsemi) yol açabilir ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Nedenleri:

• Primer Hiperparatiroidizm: En sık görülen nedendir. Genellikle paratiroid bezlerinden birinde veya birden fazlasında iyi huylu bir tümör (adenom) oluşması sonucu ortaya çıkar. Bu adenom, aşırı PTH üretir. Daha nadiren, tüm paratiroid bezlerinin büyümesi (hiperplazi) veya paratiroid kanseri de primer hiperparatiroidizme neden olabilir.

• Sekonder Hiperparatiroidizm: Böbrek yetmezliği gibi başka bir sağlık sorunu nedeniyle vücudun kalsiyum seviyeleri düşer. Bu durum, paratiroid bezlerini daha fazla PTH üretmeye teşvik eder. D vitamini eksikliği veya kalsiyum emilim bozuklukları da sekonder hiperparatiroidizme yol açabilir.

• Tersiyer Hiperparatiroidizm: Uzun süreli sekonder hiperparatiroidizm sonucunda, paratiroid bezleri otonom hale gelir ve aşırı PTH üretmeye devam eder, hatta kalsiyum seviyeleri normal veya yüksek olsa bile. Bu durum genellikle kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda görülür.

Risk Faktörleri:

• Kadın olmak
• Yaşlılık
• Radyasyona maruz kalmak (özellikle boyun bölgesine)
• Bazı genetik sendromlar (örneğin, multipl endokrin neoplazi sendromları)
• Lityum kullanımı

Belirtiler:

Çoğu insanda belirti görülmez veya çok hafiftir. Ancak, kalsiyum seviyeleri yükseldikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Kemik ağrısı
• Kas güçsüzlüğü
• Yorgunluk
• Depresyon
• Kabızlık
• Sık idrara çıkma
• Böbrek taşları
• Mide bulantısı ve kusma

Teşhis:

Kan testleri ile PTH ve kalsiyum seviyeleri ölçülerek teşhis konulur. Gerekirse, paratiroid sintigrafisi gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.

Tedavi:

Tedavi, hiperparatiroidizmin nedenine ve şiddetine bağlıdır. Primer hiperparatiroidizmde genellikle cerrahi olarak etkilenen paratiroid bezi veya bezleri çıkarılır. Sekonder hiperparatiroidizmde altta yatan neden tedavi edilmeye çalışılır. İlaç tedavisi de kalsiyum seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.

Önemli Kavramlar:

• Paratiroid Bezi
• Parathormon (PTH)
• Hiperkalsemi
• Böbrek Yetmezliği
• D Vitamini Eksikliği